Er zijn 3 obstakels die een snelle uitrol van het Klimaatakkoord in Parijs in de weg staan. Daarvoor waarschuwde de vrouw achter deze historische afspraak, de diplomate Christiana Figueres. Op de conferentie ‘Making Solar Bankable’, georganiseerd door FMO en Solarplaza in Amsterdam, hield ze een publiek van 500 financiële experts uit de hele wereld voor dat er meer geld moet naar de ontwikkeling van opslagmogelijkheden van zonne-energie.

Christiana Figueres (1956, Costa Rica) was algemeen secretaris van de UN Framework Convention on Climate Change die leidde tot het historische akkoord in 2015 in Parijs. Haar vader was president van dit Midden-Amerikaanse land, beroemd om natuurschoon en vooruitstrevend milieubeleid. Dochter is inmiddels minstens zo beroemd, met een lange lijst van eretitels achter haar naam. Als ze spreekt is ze kraakhelder en gaat rechttoe rechtaan op haar doel af.

In de Beurs van Berlage verscheen ze bij de opening van ‘Making Solar Bankable’ live als keynote spreker op het scherm. Hier deelde haar inzichten over de voortgang met de gasten van FMO, de Nederlandse ontwikkelingsbank die al tal van baanbrekende energieprojecten in opkomende landen financierde.

Figueres feliciteerde de aanwezigen die ‘aan de tafel bij de volwassenen op energiegebied zijn aangeschoven’. Een situatie die volgens haar ‘niet meer te stoppen en onomkeerbaar’ is. Het akkoord van Parijs zorgt voor ‘een stevige wind die ons in de rug blaast’.

Figueres: “Niet minder dan 125 landen willen naar een situatie van 100 procent duurzame energie. Daar zijn nu al 525 bedrijven bij betrokken. Niet minder dan 1024 bedrijven berekenen nu al hun CO2-uitstoot. De trend is gezet en gaat niet meer veranderen. Het voelt comfortabel.”

Toch benoemde ze nog drie drempels die de snelle uitrol van het Klimaatakkoord in Parijs vertragen als het over zonne-energie gaat. Figueres: “Er is in de eerste plaats het armoedevraagstuk. Hoe komen geïsoleerde gemeenschappen aan duurzame energie, voor een groot deel opgewekt met zonnepanelen? Er ligt in grote delen van de wereld nog geen grid, geen vast netwerk van elektriciteitskabels. Hier is een aanpak nodig van aanbod van zonnepanelen op kleine schaal. Het is de meest profijtelijke keuze en ook de meest democratische. Dit gaat niet snel genoeg. Er moeten financiële structuren komen die voorzien in leningen aan individuele bewoners.”

Op de conferentie van FMO presenteerden enkele nieuwe aanbieders van offgrid installaties hun innovatieve oplossingen. ‘Huurkoop’ van zonnepanelen blijkt een succesvolle aanpak te zijn. Bedrijven presenteren consumenten daarbij een pakket dat sterk concurreert met bijvoorbeeld het verlichten met gevaarlijke kerosinelampen. Voor dezelfde kostprijs per maand kunnen zonnepanelen diezelfde behoefte vervullen. Na verloop van tijd is de set afbetaald en worden de gebruikers eigenaar van de installatie.

Ook bij grootschalige projecten is er volgens Figueres een lastige drempel zichtbaar geworden. Ze signaleert dat deze projecten bij veiling worden aangeboden, waar grote financiële instituten op intekenen. Er is hierdoor wereldwijd speculatie ontstaan, gevoed door de steeds lagere prijzen van zonnepanelen. Er kwamen winnaars uit veilingen waarvan gedacht werd: hoe kunnen ze voor deze prijs leveren? Bij de bieding was blijkbaar rekening gehouden met een doorgaande daling van de prijs van panelen. Bieders bleken zich vorig jaar echter in deze trend te hebben vergist, toen de vraag uit thuismarkt China naar PV-panelen groter was dan verwacht en de installaties voor export niet goedkoper werden.

Figueres daarover: “Dat maakt me nerveus. Bieders brengen de prijs van elektriciteit terug tot 2 à 3 cent per Kilowattuur. Dat kan niet bestaan. Er is een ondergrens aan de prijs die reëel moet zijn. Want wie met zulke prijzen de veiling wint, gaat de zonneparken ook daadwerkelijk bouwen?”

Op de conferentie zoemde het van de verhalen dat winnende instituten nog liever de boeteclausule betalen om onder het contract uit te komen, dan het zonnepark daadwerkelijk te realiseren.

Als derde en misschien wel belangrijkste obstakel hield  Figueres de gasten van FMO dat het achterblijven van de technologie om opgewekte energie op te slaan sterk achterblijft bij de steeds efficiënter wordende zonnecellen. Het is een van de redenen waarom Latijns Amerika veel meer inzet op waterkracht. Zo kan een land continue van elektriciteit worden voorzien, ook op piekuren. In ‘rural’ Afrika is eerder sprake van een situatie waarin pas in de donkere avonduren vraag naar energie ontstaat, wanneer mobieltjes worden opgeladen en er licht nodig is om te eten en tv te kijken. (Op de conferentie verbaasden deelnemers zich er over dat de Afrikaan de voorkeur eerder geeft aan een tv dan aan een koelkast.) Op het moment dat de stroom nodig is, leveren de zonnepanelen echter geen energie meer. 

 

Figueres daarover: “De wereld wil naar 100 procent duurzame stroomopwekking. Maar hoe komen we daar, wanneer de opslag achterblijft? Hoe stimuleren we de industrie die de opslag ontwikkelt? Hoe komen we tot het aanbieden van een compleet pakket van opwekking en backing?”

Ze denkt dat de oplossing gevonden moet worden in ‘blended finance’, waarbij ook een deel van de financiering bestemd wordt voor de zwakste schakel van dit moment. “Just do it”, hield zij de gasten van FMO en Solarplaza voor, er ook nog op wijzend dat de Worldbank deze taak laat liggen. “Let’s try some effort in that”.

CIO Linda Broekhuizen van FMO, net terug uit Silicon Valley, sloot zich aan bij de roep om nieuwe oplossingen te zoeken en financiële structuren op te bouwen. Over disruptie: “Het is tijd om ons te bezinnen over eigendomsverhoudingen en deze terug te brengen naar de gebruiker. We kunnen de overgang naar een duurzame energiehuishouding gebruiken als ‘een force for good’. Wij zoeken als ontwikkelingsbank daarbij nieuwe partnerschappen op.”

Making Solar Bankable