Skip to main content
P+ Logo
Best Practices voor een duurzame toekomst
PVC recyclebaar
PVC recyclebaar
15 maart 2019

Producenten PVC al groener dan rest van chemie

De meeste chemische bedrijven zitten nog in de babyfase van duurzaamheid, als het om de circulaire economie gaat. Op andere onderdelen zijn Europese producenten, zoals de makers van PVC, al op weg naar volwassenheid (voor uitleg zie P+ Special 'Markttransformatie'). Dat stellen hoogleraar André Nijhof van Nyenrode Business Universiteit en CEO Lucas Simons van NewForesight op basis van hun komende boek ‘Changing the Game’ waarin tien verschillende bedrijfstakken worden geanalyseerd. 

Dit voorjaar organiseren zij op Nyenrode een exclusieve leergang van een week waarin zij met de deelnemers diepgaand verschillende bedrijven en bedrijfstakken analyseren. Op basis daarvan kan voorspeld worden welke stappen de groei naar verduurzaming zullen versnellen. 

De eerste deelnemers voor deze intensieve ‘course’ van een week (6 - 10 mei 2019) hebben zich inmiddels gemeld. Er is in totaal plaats voor 20 belangstellenden uit het bedrijfsleven, overheid of maatschappelijke organisaties. Aanmelding loopt via de website van NewForesight. Tot 31 maart is er een early bird fee van 500 euro en is de totaalprijs 4.495 euro, excl. btw. 

De chemie is een bijzondere bedrijfstak, die moeilijk in een hokje te stoppen is. Voor de toekomst van deze planeet is het echter een cruciale sector, omdat hier in de ontwerpfase de keuzes voor materialen op moleculair niveau worden gemaakt. Uit welke bestanddelen worden kunststoffen samengesteld? Zitten daar chemische stoffen bij die giftig zijn? Of stoffen die recycling bemoeilijken of zelfs onmogelijk maken? Is het mogelijk minder complexe samenstellingen te maken, die toch aan noodzakelijke criteria zoals stevigheid of hardheid voldoen? Bij de speurtocht zijn dit enkele hamvragen, die essentieel zijn om tot een circulaire economie te kunnen komen.

Co-auteur van het boek ‘Changing the game’ Elze van Hamelen stelt dat de chemie nog steeds een blinde vlek is in de duurzaamheidsdiscussie. “Dat is niet terecht, wanneer je nagaat dat 98 procent van de productketens van chemie afhankelijk is. We beginnen dus pas. En we moeten ons wel realiseren dat zelfs bij een optimale benutting van alle technologieën het vermogen tot het sluiten van kringlopen hooguit zo’n 60 procent is. En dan is er al rekening gehouden met hoge investeringen op dit gebied en gebruik van groene energie.”

Van Hamelen vindt vooral de voortgang van DSM, Solvay en Covestro interessant. 

In ‘haar’ hoofdstuk geeft Van Hamelen de omvang van de chemie wereldwijd aan. “Het gaat om bedrijven die in 2016 een gezamenlijke omzet van 3.360 miljard dollar maakten, die naar verwachting tot 2030 zal doorgroeien naar 6,3 miljard. De sleutelspelers zijn BASF, DowDuPont, Sinopec, Sabic en INEOS. De sector biedt alleen al in Europa werk aan 1,14 miljoen mensen. Met elkaar maken de chemische bedrijven zo’n 70 duizend verschillende producten, waarvan 70 procent wordt gebruikt door bedrijven verderop in de keten. Denk aan autobedrijven, elektronica, textiel, batterijen, persoonlijke verzorging en bouwmaterialen.”

Vooral in de bouw zijn de grijze en witgele PVC-pijpen bekend, die gebruikt worden voor toepassingen als riolering en bescherming van elektriciteitsbedrading. Wat nieuwer zijn vloerdelen van PVC, onder meer voor imitatie houtvloeren. Bescheidenheid is dus geboden, wanneer alleen naar deze enkele toepassing van PVC wordt gekeken. Deze kunststof was lange tijd omstreden, vanwege de toevoeging van giftige (loodhoudende) chemische stoffen, of stoffen die bij verbranding schadelijk zijn. Van Hamelen licht de sector er in ‘Changing the Game’ toch uit, omdat er op vrijwillige basis ‘stappen zijn gezet op weg naar duurzame volwassenheid’. 

De organisatie ‘The Natural Step’, waar ook ngo’s en retailers aan deelnemen, stelde vast in 2011 in een rapport de vraag: ‘Is er een plek voor PVC in een duurzame samenleving?’ Nee, dus. Deze harde conclusie leidde tot veranderingen.

Van Hamelen schrijft: “Onder het programma van VinylPlus heeft de sector kans gezien loodhoudende stabilisatoren uit te faseren en leverde recycling in 2016 al 568.696 ton aan materiaal op. Er werd een infrastructuur opgezet om deze recycling mogelijk te maken en bedrijven werden voorgelicht. Het initiatief wist de complete Europese PVC-industrie te bundelen, die gezamenlijke doelen opstelden op weg naar een circulaire economie. Daarom zou deze industrie als een voorbeeld in de chemie kunnen dienen op het gebied van zelfregulatie. Aan de andere kant moet bedacht worden: er bestond het serieuze risico dat PVC uit de Europese markt geweerd ging worden.”

Hoogleraar André Nijhof van Nyenrode ziet dan ook de chemie als een sector die verschillende fases van verduurzaming doorloopt. Nijhof en Simons onderscheiden in totaal vier fases: babyfase (1), kleuterfase (2), tienerfase (3) en volwassenheid (4).

Nijhof: “Als het om de veiligheid van de bedrijven gaat, mag je de hele chemie op deze wereld in fase 4 indelen. Er zijn na de ramp in Bhopal wettelijke regels gesteld en controles ingevoerd. Gaat het om verduurzaming, om stappen op weg naar een circulaire economie, dan moet je de chemie toch in fase 1 indelen. Ingezoomd op een bepaald chemisch product zoals PVC, kun je zeggen dat fase 2 tot 3 bereikt is. De individuele bedrijven zijn op vrijwillige basis samengekomen om een maatschappelijk probleem om te lossen dat bedrijfsoverstijgend is. Er zijn andere stakeholders als maatschappelijke organisaties en overheden aan tafel uitgenodigd, om te bespreken welke wetgeving deze verduurzaming kan vastleggen. Zo ver is het echter nog niet, dus de fase 4 van volwassenheid is nog niet bereikt. Zo’n proces kost jaren. De crisis over het chloor in PVC stamt al uit de jaren ’90. We zijn nu dus twintig jaar verder.” 

Nijhof en Simons hopen deze tijdsduur van verduurzaming te kunnen verkorten door met mensen uit de sector zelf de vaste patronen te bespreken die duurzame ontwikkelingen kenmerken.

Nijhof: “Het zal interessant zijn om in onze cursusweek ook met beslissers uit de chemie te onderzoeken wat we kunnen leren uit dit model. En hoe we de wens om tot een groene chemie te komen kunnen omzetten in praktische stappen. Ik zou het toejuichen wanneer ook vertegenwoordigers van ministeries en overheidsdiensten komen meedenken, nu de regering de circulaire economie zo centraal in de beleidsdoelstellingen heeft neergezet.”  

Aanmelden voor 5-daagse cursus ‘Changing the Game’